Co to są nieruchomości skomunalizowane? Jaki jest czas niezbędny do zasiedzenia nieruchomości skomunalizowanej znajdującej się w dniu jej komunalizacji w posiadaniu samoistnym? Czy na czas niezbędny do zasiedzenia nieruchomości skomunalizowanej ma wpływ okres jej posiadania w czasie gdy zasiedzenie nie było możliwe?
Analiza
Jednym z elementów niezbędnych do zasiedzenia nieruchomości jest odpowiedni upływ czasu, w jakim nieruchomość musiała pozostawać w posiadaniu samoistnym podmiotu nie będącego jej właścicielem. W czasach PRL od lat sześćdziesiątych do 30 września 1990 r. wyłączona była (najpierw częściowo, a od 1 stycznia 1965 r. całkowicie) możliwość zasiedzenia nieruchomości państwowych – nieruchomości nie należące do państwa mogły być zasiedziane na zasadach ogólnych. Część z nieruchomości państwowych, mogła by w tym okresie w posiadaniu m.in. rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego, przedsiębiorstw państwowych dla których te organy były podmiotami założycielskimi oraz zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych tym organom, które jednak tylko dysponowały mieniem państwowym, nie będąc jego właścicielem. Zgodnie bowiem z ówcześnie obowiązującym przepisami taki majątek (w tym nieruchomości) przysługiwał niepodzielnie państwu, a między 1 lutego 1989 r., a 30 września 1990 r. Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym.
Stan prawny nieruchomości znajdujących się w posiadaniu w/w podmiotów uległ zmianie z dniem 27 maja 1990 r., kiedy to weszły w życie przepisy wprowadzające ustawy o samorządzie terytorialnym i o pracownikach samorządowych. Zgodnie z jej uregulowaniami określone mienie państwowe (w tym nieruchomości) stawało się mieniem odpowiednich gmin – podmiotów prawnie odrębnych od Skarbu Państwa. Tym samym w razie przejścia z dniem 27 maja 1990 r. prawa własności nieruchomości na gminę nieruchomość taka traciła status nieruchomości państwowej. W związku z trybem przejścia prawa własności na rzecz gmin (jednostek komunalnych) określa się takie nieruchomości jako „skomunalizowane”. Oznaczało to, iż już od tego dnia stało się możliwe ich zasiedzenie i rozpoczęły bieg – ówcześnie obowiązujące – terminy do tego prowadzące.
Z dniem 1 października 1990 r. wydłużony został czas niezbędny do zasiedzenia wszystkich nieruchomości, w tym nieruchomości skomunalizowanych, z 10 do 20 lat i z 20 do 30 lat (w zależności od odpowiednio dobrej i złej wiary posiadacza). W sytuacji, gdy nieruchomość skomunalizowana jeszcze przed dniem jej komunalizacji pozostawała w posiadaniu samoistnym podmiotu nie będącego jej właścicielem, istnieje możliwość skrócenia czasu niezbędnego do jej zasiedzenia, o czas jej posiadania w okresie, gdy wyłączona była możliwość zasiedzenia nieruchomości (a więc do dnia 26 maja 1990 r., gdy nieruchomość miała charakter nieruchomości państwowej), lecz nie więcej niż o połowę tego okresu. Tym samym, w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza w momencie objęcia w posiadanie samoistne nieruchomości państwowej – następnie z dniem 27 maja 1990 r. skomunalizowanej – 20 lub 30 letni termin niezbędny do jej zasiedzenia może być krótszy, ale nie więcej niż o dziesięć lub piętnaście lat.
Wnioski
Przez nieruchomość skomunalizowaną należy rozumieć nieruchomość państwową, która z dniem 27 maja 1990 roku przeszła na własność gmin – podstawowych jednostek samorządu terytorialnego.
Bieg terminu zasiedzenia pozostającej w posiadaniu samoistnym skomunalizowanej nieruchomości państwowej rozpoczął się z dniem 27 maja 1990r., przy czym możliwe jest skrócenie czasu niezbędnego do stwierdzenia jej zasiedzenia o czas jej posiadania w okresie, gdy zasiedzenie takiej nieruchomości było wyłączone, ale nie więcej niż o połowę okresu niezbędnego do stwierdzenia zasiedzenia.
W zależności od złej lub dobrej wiary posiadacza w momencie objęcia nieruchomości państwowej, następnie skomunalizowanej, w posiadanie samoistne przed 27 maja 1990r., termin zasiedzenia, który rozpoczął bieg z tym dniem może być krótszy, ale nie więcej niż o dziesięć lub piętnaście lat.