Czy ustanowienie hipoteki na nieruchomości podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych? Jaka będzie wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych dla hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejącej a jaka na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej?
Analiza
Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega ustanowienie hipoteki na nieruchomości.
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki na nieruchomości, i ciąży na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki, który zarazem jest zobowiązany do zapłaty tego podatku. Podstawę opodatkowania stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności, a stawka podatku wynosi 0,1%. Natomiast w przypadku ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej stawka podatku wynosi 19 zł.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że ustanowienie hipoteki na nieruchomości w wysokości odpowiadającej kwocie kredytu bankowego albo kwocie kredytu wraz z kwotą odsetek, których wysokość jest znana podlega opodatkowaniu według stawki procentowej w wysokości 0,1%. Natomiast w przypadku ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie zarówno wierzytelności istniejącej o ustalonej wysokości, jak i wierzytelności o wysokości nieustalonej np. w sytuacji zabezpieczenia całości wierzytelności kredytowych (kapitału kredytu, roszczenia o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania, jak również inne roszczenia o świadczenia uboczne) lub w przypadku ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej, podatek wyniesie 19 zł.
Jednocześnie należy wskazać, iż suma hipoteki (maksymalna kwota w jakiej wierzyciel, np. bank, może zaspokoić się z nieruchomości obciążonej hipoteką) nie jest pojęciem tożsamym z kwotą wierzytelności istniejącej. Nie można zatem przyjąć, iż suma hipoteki odpowiada kwocie zabezpieczonej wierzytelności istniejącej. Brak jest podstaw do jednoczesnego stosowania stawki 0,1% i kwoty 19 zł od ustanowienia jednej hipoteki, jeżeli hipoteka ta zabezpiecza zarówno wierzytelności istniejące o ustalonej wysokości, jak i wierzytelności o wysokości nieustalonej.
Jeżeli zatem suma hipoteki obejmuje wierzytelność istniejącą (np. kwotę kredytu) oraz przynajmniej jedną wierzytelność o wysokości nieustalonej (odsetki, kary umowne itd.), czynność taka opodatkowana jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych przy zastosowaniu podatku w wysokości 19 zł.
Wnioski
Ustanowienie hipoteki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
W przypadku ustanowenia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących o ustalonej wysokości, stawka podatku wynosi 0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności, a w przypadku ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej kwota podatku wynosi 19zł.
W przypadku jeżeli suma hipoteki obejmuje jednocześnie wierzytelność istniejącą o ustalonej wysokości oraz przynajmniej jedną wierzytelność o wysokości nieustalonej, czynność taka opodatkowana jest podatkiem w wysokości 19 zł.