Wyrażone przez Ministra Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 21 października 2016 roku (sygn. PS2.8401.2.2016) stanowisko dotyczące podmiotu, na którym ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości wykorzystywanej przez spółkę cywilną, o którym pisaliśmy w poradzie „Spółka cywilna nie zapłaci podatku od nieruchomości”, doczekało się potwierdzenia. W dniu 13 marca 2017 roku NSA w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę, zgodnie z którą w świetle ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatnikiem podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka cywilna.
Spółka cywilna a spółka osobowa
W wydanym rozstrzygnięciu NSA zaznaczył, że spółka cywilna jest konstrukcją regulowaną przepisami prawa cywilnego, które charakteryzują ją wyłącznie jako umowę, na podstawie której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Spółka cywilna nie jest zatem podmiotem odrębnym od wspólników, posiadającym własną zdolność prawną i własną zdolność sądową, lecz jest wielostronnym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników. W odróżnieniu od spółek osobowych prawa handlowego spółka cywilna nie stanowi samodzielnego podmiotu prawa – nie ma własnego mienia, nie może nabywać praw i obowiązków na własną rzecz, nie ma zdolności sądowej ani zdolności upadłościowej, nie można wreszcie w stosunku do niej operować konstrukcjami charakterystycznymi dla wszelkich struktur o charakterze podmiotowym.
Spółka cywilna w prawie podatkowym
Niezależnie od powyższego, NSA zwrócił uwagę na fakt, że w prawie podatkowym nie zawsze spółka cywilna postrzegana jest tak samo, jak w prawie cywilnym. W niektórych ustawach podatkowych prawodawca wprost przesądził o prawnopodatkowej zdolności spółek cywilnych. Przykład taki stanowi chociażby ustawa o podatku od wydobycia niektórych kopalin, zgodnie z którą podatnikiem podatku od wydobycia niektórych kopalin jest „jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, w tym spółka cywilna, której wspólnikom udzielono koncesji”. Mając powyższe na uwadze, NSA uznał, że wprawdzie spółka cywilna mieści się w szeroko pojmowanej kategorii jednostek organizacyjnych, w tym spółek nieposiadających osobowości prawnej, co jednak nie jest decydujące dla ustalenia, czy spółka cywilna jest podatnikiem podatku od nieruchomości.
Wspólnicy spółki cywilnej zapłacą podatek solidarnie
Zasadnicze znaczenie w tym zakresie ma bowiem fakt, że podatnikiem podatku od nieruchomości jest wyłącznie ten podmiot, który spełnia kumulatywnie zarówno przesłanki podmiotowe, jak i przedmiotowe określone w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Jak wskazał NSA, w przypadku spółek nieposiadających osobowości prawnej, koniecznym dla przypisania im statusu podatnika podatku od nieruchomości jest wystąpienie więzi prawnej takiej spółki z nieruchomością w postaci przykładowo prawa własności, posiadania samoistnego czy użytkowania wieczystego. Spółka cywilna nie może natomiast we własnym imieniu nabywać praw, w tym własności nieruchomości i innych praw rzeczowych, a także praw obligacyjnych. Wobec powyższego nie ma możliwości uznania, że spółka cywilna jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży zatem solidarnie na wszystkich wspólnikach spółki cywilnej.
Autorzy:
Anna Szkudlarek
radca prawny
doradca podatkowy
wspólnik