Darowizna dla najbliższych

Otrzymanie darowizny wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego. Dlatego, planując przekazanie darowizny drugiej osobie, warto rozważyć kwestię obowiązku podatkowego, który powstanie po stronie obdarowanego. Jest to o tyle ważne, że obowiązujące przepisy wprowadzają szereg zwolnień z obowiązku podatkowego. Kiedy zatem nie musimy płacić podatku od darowizny? Jakie obowiązki względem fiskusa wiążą się z jej otrzymaniem?

Obowiązek podatkowy

Na wstępie należy podkreślić, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku od darowizn ciąży na osobach fizycznych, które w drodze darowizny nabyły własność rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski. Dotyczy to również nieruchomości lub pieniędzy na jej zakup.

Oznacza to, że nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, tylko jeżeli w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Ustawodawca przewidział jednak możliwość całkowitego zwolnienia z obowiązku podatkowego w określonych przypadkach.

Kwoty wolne od podatku

Na początku należy zwrócić uwagę na fakt, że nie każda suma lub prezent podarowany przez bliskich będą powodować powstanie obowiązku podatkowego. Ustawodawca przewidział kwoty wolne od podatku, gdy wartość darowanych rzeczy i praw majątkowych od jednej osoby nie przekraczają wartości:

  • 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów),
  • 7.276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych),
  • 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (innych nabywców).

Jeżeli w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym dokonano darowizny nabyto już od tej samej osoby inne rzeczy i prawa majątkowe, wartość wszystkich tak nabytych praw i rzeczy sumuje się.

Nieruchomość jako darowizna

Darowizna w postaci nieruchomości na ogół jednak przekracza wyżej wskazane wartości. Tym samym, osoby obdarowane nie mogą liczyć na zwolnienie z podatku na podstawie wyżej wspomnianego przepisu. Jednak, jeżeli osoba przyjmująca darowiznę jest dla darczyńcy małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem lub macochą nie będzie musiała zapłacić podatku od otrzymanej nieruchomości. Stanie się tak, nawet jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych przekroczy kwotę 9.637 zł.

Warto podkreślić, że w takiej sytuacji nie jest od obdarowanego wymagane spełnienie dodatkowych formalności związanych z tak przekazaną nieruchomością. W związku z tym, że darowizna ta wiąże się z podpisaniem aktu notarialnego, urząd skarbowy zostanie poinformowany przez notariusza o podpisaniu stosownych dokumentów. Osoba przyjmująca darowiznę nie będzie również musiała wykazywać otrzymanej darowizny w zeznaniu podatkowym o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych.

Pieniądze na zakup mieszkania

Bardziej skomplikowaną sytuacją jest ta, w której darczyńca przekazuje środki finansowe na zakup nieruchomości osobie będącej jego małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem lub macochą. W takich sytuacjach również możliwe jest zwolnienie z podatku darowizny, nawet jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekroczy kwotę 9.637 zł. Należy jednak spełnić przy tym kumulatywnie następujące warunki:

  1. nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych musi zostać zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, oraz
  2. otrzymanie pieniędzy musi być udokumentowane dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o którym mowa nie jest wymagane w przypadku, gdy umowa darowizny sporządzona jest w formie aktu notarialnego. Warto także podkreślić, że darczyńca nie musi zobowiązywać obdarowanego do wydania całej kwoty na nieruchomość. Bez względu na to, na jakie cele zostaną przekazane środki i w jakich proporcjach, osoba przyjmująca darowiznę nie będzie zobowiązana do uiszczenia podatku.

W przypadku niespełnienia powyższych warunków darowizna podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Oznacza to, że wartość darowizny powyżej kwoty wolnej będzie należało opodatkować zgodnie ze skalą podatkową. Taka sytuacja wystąpi, gdy darczyńca przekaże osobie bliskiej gotówkę.

Lepiej pamiętać o obowiązkach

O obowiązkach względem fiskusa lepiej pamiętać. Jeżeli bowiem obowiązek podatkowy powstanie wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na okoliczność dokonania darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony, taka darowizna podlegać będzie opodatkowaniu według stawki 20%.

 

Autor: