Mogłoby się wydawać, że wycięcie drzewa lub krzewu rosnącego na nieruchomości stanowiącej naszą własność nie powinno nikogo interesować. W końcu, kogo grunt tego drzewo. Nic bardziej mylnego. Wycięcie niektórych rodzajów drzew bez wymaganego ustawą o ochronie przyrody pozwolenia wiąże się z koniecznością uiszczenia wysokich kar. Kto może wyciąć drzewa rosnące na działce? Jakich formalności należy dołożyć, aby nie narazić się na karę pieniężną? Gdzie złożyć wniosek o wycinkę drzew? Jakie drzewa można wyciąć bez zezwolenia? Jaką opłatę trzeba ponieść z tytułu usunięcia drzewa, a kiedy nie trzeba jej uiszczać? Kto wydaje zgodę na wycinkę?
Analiza
Zasadą jest, iż na wycięcie drzewa wymagane jest uzyskanie zezwolenia. Zezwolenie takie wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, a w przypadku gdy usunięte mają zostać drzewa znajdujące się na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, zgodę taką wydaje wojewódzki konserwator zabytków.
Zgoda udzielana jest w formie decyzji.
Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia wystąpić może posiadacz nieruchomości – za zgodą jej właściciela, jak również właściciel urządzeń znajdujących się na nieruchomości służących do odprowadzania płynów, pary, gazu, czy energii elektrycznej, jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. Zgoda właściciela nie jest niezbędna, gdy z wnioskiem występuje spółdzielnia mieszkaniowa lub wspólnota mieszkaniowa. Muszą one jednak poinformować swoich członków o zamiarze złożenia takiego wniosku i umożliwić im zgłaszanie zastrzeżeń przez okres przynajmniej 30 dni. Zgody właściciela nie będzie potrzebował również użytkownik wieczysty oraz posiadacz nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.
Organ właściwy do wydania zezwolenia, przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w obrębie zadrzewień gatunków chronionych. Wydanie zezwolenia, może być uzależnione od określonych przez organ nasadzeń zastępczych lub przesadzenia tego krzewu lub drzewa.
Wniosek o wydanie zezwolenie na usunięcie drzew winien zawierać dane posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych, oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością lub zgodę właściciela, jeżeli jest konieczna, a w przypadku właściciela urządzeń przesyłowych, oświadczenie o posiadanym prawie własności tych urządzeń.
We wniosku określić należy nazwę gatunku drzewa lub krzewu, obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni, a gdy nie posiada pnia – obwód pnia bezpośrednio pod koroną drzewa. We wniosku wskazać również trzeba miejsce, przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu oraz wielkość powierzchni, z której usunięty zostanie krzew jak również wskazanie, czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Do wniosku dołączyć należy rysunek, mapę albo projekt zagospodarowania działki określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych, istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości oraz projekt planu nasadzeń zastępczych lub przesadzenia drzewa lub krzewu, jeżeli takie są planowane.
W przypadku, gdy drzewa usuwane są na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych, właścicielowi nieruchomości lub użytkownikowi wieczystemu należy się z tego tytułu odszkodowanie. Do jego zapłaty zobowiązany jest właściciel urządzeń przesyłowych. Wysokość odszkodowania winna zostać ustalona w drodze umowy pomiędzy właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a przedsiębiorstwem przesyłowym. W przypadku, gdy strony nie dojdą do porozumienia w terminie 30 dni od daty usunięcia drzew, wysokość odszkodowania należnego właścicielowi nieruchomości lub użytkownikowi wieczystemu ustala organ.
Usunięcie drzewa podlega opłacie, a jej wysokość uzależniona jest od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa. Stawki opłat za usuwanie drzew i w 2016 roku nie mogą przekraczać za jeden centymetr obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm:
- 99,05 zł – przy obwodzie do 25 cm
- 346,67 zł – przy obwodzie od 26 do 50 cm
- 656,20 zł – przy obwodzie od 51 do 100 cm
- 772,94 zł – przy obwodzie od 101 do 200 cm
- 689,81 zł – przy obwodzie od 201 do 300 cm
- 548,77 zł – przy obwodzie od 301 do 500 cm
- 380, 58 – przy obwodzie powyżej 500 cm
Stawka za usunięcie jednego metra kwadratowego powierzchni pokrytej krzewami wynosi aktualnie 252,79 zł.
Stawki podlegają z dniem 1 stycznia każdego roku waloryzacji o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej. Szczegółowe stawki w każdym roku dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew, jak również współczynniki różnicujące stawki w zależności od obwodu pnia, określane są w Obwieszczeniach Ministra Środowiska ogłaszanych w „Monitorze Polskim”.
Wysokość opłaty za usunięcie drzew lub krzewów oraz termin ich usunięcia, przesadzenia lub posadzenia innych drzew lub krzewów określony jest w zezwoleniu. W przypadku, gdy w zezwoleniu przewidziano przesadzenie drzew w inne miejsce lub zastąpienie ich innymi drzewami lub krzewami, organ odracza termin uiszczenia opłaty za ich usunięcie na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych. Jeżeli przesadzone albo posadzone w zamian drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie 3 lat od dnia ich przesadzenia albo posadzenia lub z przyczyn niezależnych od posiadacza nie zachowały żywotności, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu. Jeżeli natomiast przesadzone albo posadzone inne drzewa lub krzewy lub ich część nie zachowały żywotności w okresie do 3 lat od dnia przesadzenia lub posadzenia z przyczyn zależnych od posiadacza, opłata ta przeliczana jest proporcjonalnie do ilości drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności.
Wycięcie drzew może nastąpić pod warunkiem uzyskania zezwolenia i podlega ono opłacie – ustawodawca przewidział kilka wyjątków od tej zasady.
Zezwolenie na usunięcie nie wymaga wycięcie drzew owocowych (z wyjątkiem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków) oraz krzewów, których wiek nie przekracza 10 lat. Nie jest konieczne również uzyskanie zezwolenia na wycięcie drzew rosnących w lasach, na plantacjach drzew i krzewów, usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych. Wycięcie drzew bez uprzedniego zezwolenia wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub starosty na jest również wymagane w przypadku gdy zgodę taką wydaje inny właściwy organ. Dotyczy to m.in. drzew, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych itp.
Również od zasady odpłatności za usunięcie drzewa przewidziane są wyjątki.
Nie pobiera się opłat m.in. za usunięcie drzew:
- na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie,
- na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
- jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków,
- które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń przesyłowych,
- które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi,
- które są usuwane w związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych,
- które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane,
- które są usuwane z terenów zieleni komunalnej, z parków gminnych, z ogrodów działkowych i z zadrzewień, w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew i krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości,
- topoli o obwodzie pnia powyżej 100 cm, mierzonego na wysokości 130 cm.
Podobne zasady mają zastosowanie do krzewów.
Obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu usunięcia drzewa lub krzewu przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin uiszczenia opłaty. Opłata winna zostać uiszczona w terminie 14 dni od daty, w którym decyzja w tym przedmiocie stała się ostateczna. Za nieterminowe uiszczenie opłaty pobierane są odsetki w wysokości odsetek za zaległości podatkowe. W przypadku nieuiszczenia opłaty wraz z zaległymi odsetkami może ona zostać ściągnięta przymusowo. W sytuacji, gdy sytuacja materialna wnioskodawcy nie pozwala na uiszczenie opłaty jednorazowo, możliwe jest złożenie wniosku o rozłożenia jej na raty lub przesunięcia w czasie jej płatności na okres nie dłuższy niż 3 lata. Wniosek taki musi zostać jednak złożony w terminie 14 dni od daty, gdy decyzja stała się ostateczna. Należy go złożyć do tego samego organu, który wydawał zezwolenie na wycinkę. Należy jednak zwrócić uwagę, iż w przypadku gdy wnioskodawca zalegać będzie z płatnością trzech kolejnych rat, uiszczenie opłaty stanie się wymagalne w całości.
Ustawodawca określił również w jaki sposób i jakie prace można wykonywać przy drzewach lub krzewach, tak aby nie narazić się na finansowe konsekwencje. Przede wszystkim, prace ziemne oraz inne prace wykonywane ręcznie, z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, wykonywane w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub w obrębie korzeni lub pędów krzewu, przeprowadzać należy się w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.
Prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych, utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa lub wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa. Zabiegi takie wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, którą należy przechowywać przez okres 5 lat licząc od końca roku, w którym wykonano zabieg. Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony powyżej stanowi uszkodzenie drzewa. Natomiast, usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 50% korony, stanowi zniszczenie drzewa. Powyższe ograniczenia nie dotyczą zabiegów wykonywanych przy drzewach i krzewach, na wycięcie których nie jest wymagane zezwolenie.
W przypadku usunięcia lub zniszczenia drzewa albo krzewu bez wymaganego zezwolenia, trzeba liczyć się z możliwością nałożenia na kary. Karę taką nakłada organ właściwy do wydania zezwolenia. Kara taka wymierzana jest z tytułu:
- usunięcia drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia,
- usunięcia drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości,
- zniszczenia drzewa lub krzewu,
- uszkodzenia drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa.
Kara taka nakładana jest na posiadacza nieruchomości, właściciela urządzeń albo na inny podmiot, jeżeli działał bez zgody posiadacza nieruchomości. Karę należy uiścić w terminie 14 dni od daty, kiedy decyzja w tym przedmiocie stała się ostateczna. Możliwe jest odroczenie terminu płatności kary na okres 5 lat jeżeli stopień uszkodzenia drzew lub krzewów nie wyklucza zachowania ich żywotności. Na wniosek, złożony w ciągu 14 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna, karę można rozłożyć na raty na okres nie dłuższy niż 5 lat.
Karę pieniężną ustala się w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów, a w przypadku uszkodzenia drzewa spowodowanego wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa ustala się w wysokości opłaty za wycinkę pomnożonej przez 0,6. Jeżeli ustalenie obwodu lub gatunku zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, z powodu wykarczowania pnia i braku kłody, dane do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego, powiększając ją o 50%. Jeżeli ustalenie obwodu zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się, przyjmując najmniejszy promień pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10%. Jeżeli ustalenie wielkości powierzchni zniszczonych lub usuniętych bez zezwolenia krzewów nie jest możliwe, z powodu usunięcia gałęzi i korzeni, wielkość tę przyjmuje się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego.
Ustalone a nieuiszczone w wyznaczonym terminie kary podlegają wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu. Postępowania w sprawie wymierzenia kary nie wszczyna się, a wszczęte się umarza, jeżeli od końca roku, w którym usunięto, zniszczono lub uszkodzono drzewo lub krzew upłynęło 5 lat.
Wnioski
Usunięcie drzewa lub krzewu co do zasady wymaga uzyskania zezwolenia. Organem właściwym do jego wydania jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Wniosek o zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu winien zawierać dane posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych jak również tytuł prawny do władania nieruchomością. We wniosku określić należy nazwę gatunku drzewa lub krzewu, obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm jak również miejsce, przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu. Wskazać również trzeba przeznaczenie terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew i wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy. Do wniosku dołączyć ponadto należy rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzewa lub krzewu w stosunku do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej nieruchomości.
Jeżeli drzewa usuwane są na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych, właścicielowi nieruchomości lub użytkownikowi wieczystemu należy się z tego tytułu odszkodowanie. Do jego zapłaty zobowiązany jest właściciel urządzeń przesyłowych.
Usunięcie drzewa lub krzewu co do zasady również podlega opłacie. Jej wysokość uzależniona jest od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa. Wysokość stawek podlega waloryzacji z dniem 1 stycznia każdego roku i ogłaszana jest w Monitorze Polskim. Zezwolenia na usunięcie nie wymaga między innymi wycięcie drzew owocowych jak również krzewów, których wiek nie przekracza 10 lat. Nie jest konieczne również uzyskanie zezwolenia na wycięcie drzew rosnących w lasach, na plantacjach drzew i krzewów, usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych. Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew, między innymi takich, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie, na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń przesyłowych.
Obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu usunięcia drzewa lub krzewu przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin uiszczenia opłaty. Ponadto, organ nie może wydać decyzji w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty, jeżeli od końca roku w którym usunięto drzewo upłynęło 5 lat. Opłata winna zostać uiszczona w terminie 14 dni od daty, w którym decyzja w tym przedmiocie stała się ostateczna. Za nieterminowe uiszczenie opłaty pobierane są odsetki w wysokości odsetek za zaległości podatkowe. Opłatę można rozłożyć na raty, możliwe jest również odroczenie terminu jej płatności.
Za usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia lub bez zgody posiadacza, za zniszczenie drzewa lub krzewu lub uszkodzenie drzewa grozi kara. Karę ustala się co do zasady w wysokości dwukrotności opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, która byłaby ustalona w przypadku wystąpienia o wydanie zezwolenia.
Karę można rozłożyć na raty na okres nie dłuższy niż 5 lat. Kary nie uiszcza się po upływie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin jej wniesienia.